Erfgoed
Koloniën van Weldadigheid
In 2020 won Noordenveld de BNG Bank Erfgoedprijs en werd daarmee verkozen tot beste erfgoedgemeente van Nederland. En terecht, zeggen wij met gepaste bescheidenheid. Want de prijs werd toegekend omdat de gemeente veel initiatieven van bewoners en vrijwilligers steunt en omdat er bijzonder veel kennis, enthousiasme en waardering voor de lokale geschiedenis is. Erfgoed moet je koesteren. Niet alleen om het te kunnen overgeven aan volgende generaties, maar ook om het te delen met bezoekers.
Landgoed Mensinge
Landgoed Mensinge, met daaromheen het Mensingebos, werd voor het eerst op schrift genoemd in 1381, als leengoed van het Bisdom Utrecht. De havezate is tot 1985 particulier bewoond geweest. De inrichting bestaat uit bijzondere en soms zeer oude meubelstukken. Deze prachtige havezate is te bezichtigen, maar vergeet ook zeker niet een wandeling te maken door het afwisselende en gevarieerde Mensingebos. Een wandeling door dit bos maakt meteen duidelijk hoe uitgestrekt het landgoed Mensinge is.
Erfgoedrondje Brink
Op de Brink in Roden kun je niet om ons culturele erfgoed heen. Havezate Mensinge, Speelgoedmuseum Kinderwereld, het Scheepstra Kabinet en de Catharinakerk zijn, als je een rondje om je as draait, bijna in één oogopslag te zien. Omdat Noordenveld trots is op haar erfgoed, is er in samenwerking met de Historische Vereniging Roon een app ontwikkeld. Deze app kun je op je mobiel downloaden, waarna je interessante informatie en weetjes over het historische erfgoed te horen krijgt. Dit project heet De Erfgoedkoepel en wordt ook uitgerold naar andere plekken in Roden en in de gemeente. En kijk vooral eens iets verder; ook de horeca op de Brink bevindt zich in prachtige oude gebouwen. De Pompstee, Onder de Linden, de Winsinghhof… Alle hebben ze een bijzondere geschiedenis.
Hunebedden
In Noordenveld liggen twee hunebedden; D1 bij Steenbergen en D2 bij Westervelde. Onze hunebedden zijn de oudste monumenten van Noordenveld en horen dus zeker in dit rijtje thuis. Het zijn de grafkamers van het Trechterbekervolk, dat meer dan 5000 jaar geleden leefde. In deze grote grafkamers werden veel mensen begraven, samen met spullen die hen meegegeven werden. Menselijke resten zijn er niet gevonden, die zijn waarschijnlijk helemaal vergaan door de zure bodem. Wel zijn er gebruiksvoorwerpen teruggevonden. Het Trechterbekervolk wordt gezien als de eerste echte landbouwers in Nederland. De hunebedden zijn zeker een bezoekje waard. Hunebed D1 ligt in een ruim opgezet gebied, waar het voor kinderen heerlijk spelen is, en waar je prima een picknick kunt houden. Vergeet ondertussen niet je te verwonderen over dit volk, dat zonder machines deze enorme stenen op elkaar wist te stapelen!
Molen Woldzicht
Molen Woldzicht in Roderwolde is een olie- en korenmolen. De molen werd aanvankelijk in 1852 gebouwd om lijnzaad te persen om daar de olie van te winnen. Een paar jaar na de bouw werd er op de zolder van de molen een maalsteen geplaatst, voor het malen van koren. Lijnolie werd gebruikt voor het herstel van ziek vee. Omdat veel molens stopten met het maken van lijnolie, steeg de vraag enorm. Dat betekende dat Woltzicht tot aan de Tweede Wereldoorlog bleef produceren, wat hem meteen een van de weinige oliemolens in het land maakt die zo lang zijn doorgegaan. Dat is een bezoekje waard. Niet in het minst omdat er nog steeds veel actie in en om de molen is, zoals demonstraties olieslaan, kinderfeestjes, het museum, de molenwinkel en nog veel meer. De omgeving op de fiets verkennen? Goed idee! Woldzicht is een van de vijf molens die langs een fietsroute van zo’n 45 kilometer te bezichtigen zijn.
Paiser Meul
Deze korenmolen in Peize is gebouwd in 1898. De aanvraag voor de bouw werd gedaan door een aantal bakkers en landbouwers. De molen is gebouwd uit onderdelen van een olie-, pel en roggemolen uit Enumatil. Je zou kunnen zeggen dat het daarmee een prachtig recycle-project is. De molen is op zaterdagen te bezichtigen, of op afspraak.
Korenmolen de Hoop
Korenmolen de Hoop staat in Norg. Dit mooie dorp, dat al een bezoekje op zichzelf waard is, is zelfs twee molens rijk; naast De Hoop vind je er ook nog molen Noordenveld. De Hoop stamt uit 1857 en is de oudste van de twee. Door het bijzondere wieksysteem is dit een geliefde molen onder molenaars in opleiding. Dit wieksysteem (Bilau) is uitgevonden door een Duitse ingenieur. Er zijn meer molens met een Bilausysteem, maar de Hoop is de enige molen in Nederland met het Bilausysteem op beide roeden.
Molen Noordenveld
Molen Noordenveld werd in 1878 gebouwd. Hij draaide tot eind jaren ’50 en werd daarna stilgezet. Toen de molen verkocht werd, werd er een recreatiewoning in gebouwd op de begane grond en de eerste zolder. Men liet de molen af en toe nog draaien, maar uiteindelijk raakte het houtwerk in verval. In 1990 werd de molen gerestaureerd en sinds die tijd laat Molenwerkgroep Norg de wieken regelmatig draaien en wordt er nog af en toe graan gemalen. Beide molens in Norg zijn afwisselend op zaterdagen te bezichtigen, of op afspraak. Het is zeker de moeite waard om een kijkje bij beide molens te maken, en het indrukwekkende maalsysteem -op veilige afstand- van dichtbij te bekijken!